Park Rozendaal Leusden David Zuiderhoek Henk Klunder
Samenvatting
Als gevolg van de tweede Nota Ruimtelijke Ordening werd Leusden in 1966 aangewezen als groeikern in de regio Amersfoort. Een nieuw structuurplan vormde de basis voor de uitbreiding van het dorp, waarbij werd gerefereerd aan de Engelse New Towns met hun woningbouw in lage dichtheden. David Zuiderhoek, één van de opstellers van het structuurplan, ontwierp enkele jaren later binnen dit plan de wijk Park Rozendaal, een experimentele woonbuurt in uitsluitend laagbouw voor de middenklasse.
Park Rozendaal vormt door haar eigenzinnige en eenduidige vormgeving een duidelijk afgebakende en herkenbare enclave. Het stedenbouwkundig plan is gebaseerd op een aantal overlappende cirkels van gelijke diameter, die in een regelmatig patroon over het gebied zijn gezet. De woonblokken zijn opgebouwd uit segmenten van deze cirkels die zo zijn gegroepeerd dat er kleine, ovaalvormige tussenruimten ontstaan. Deze ruimten, de woonerven, worden gebruikt voor parkeren, spelen en gemeenschappelijke bezigheden. Omdat de inrichting mede wordt bepaald door de bewoners zelf heeft ieder erf een eigen gezicht.
De enige doorgaande weg in het plan kronkelt tussen de blokken en het groen door en biedt toegang tot een deel van de erven; de overige erven worden vanaf de buitenzijde van het wijkje ontsloten. De amorfe ruimte aan de achterzijde van de blokken is ingericht als park met gemeenschappelijke voorzieningen, waaronder een zwembad en tennisbanen. Waterpartijen dooraderen het gebied en door de hoeveelheid voetpaden kunnen nagenoeg alle onderdelen autovrij worden bereikt.
Het beheer van het gehele openbare gebied, inclusief het zwembad en de tennisbaan, is in handen van de bewoners en wordt geregeld door een stichting, waarin alle 12 erven zijn vertegenwoordigd. Het onderhoud wordt gefinancierd uit een verplichte maandelijkse bijdrage van de bewoners.
De door Henk Klunder ontworpen woonblokken zijn opgebouwd uit 478 identieke drive-in woningen van drie lagen, gebouwd in een gietsysteem met gevels van gewassen betonelementen en aluminium schuifpuien. Door een verspringing in de gevel ter plekke van de woningscheidende bouwmuren zijn echter alle woningen individueel herkenbaar. De overgangen tussen privé en openbaar zijn subtiel vormgegeven door kleine overstekken, een uitspringend balkonnetje en plantenbakken. De blinde zijgevels zijn opgesierd met reliëfs van kunstenaar Bouke IJlstra.
Elke woning beschikt aan de achterzijde over een eigen tuin, grenzend aan het park. De beoogde zachte overgang tussen privé en gemeenschappelijk groen is in de loop der jaren verdwenen door de plaatsing van schuttingen. In de woning zelf is er gezorgd voor veel individuele keuzevrijheid: iedere woonlaag kan op vier manieren worden ingedeeld, wat in totaal 4 x 4 x 4 = 64 mogelijkheden biedt. De hoge bouwkosten leidden er uiteindelijk toe dat slechts de helft van het oorspronkelijke plan van circa 1100 woningen is gerealiseerd.
